Anishinaabe linguist, Roger Roulette, talked about his Treaty Glossary when he was a guest on our radio show “Let’s Talk Treaty!” He graciously provided us with his glossary, so that you can read (and hear!) Anishinaabe words describing Treaties and the land.
Gaa-aabajichigaadeg gegoo(n).
Tool; implement
Miinawaa awiya bimaadizid
Revives; comes to life
Waabishkiiwed, Anishinaabewid gaye awiya
Métis
Aanikanootang awiya gegoo
Translate it; interpret it
Dakobideg gegoo gii-izhi-gikinawaajichigaade aanike-inawemaaganag
A great-grandchild, great-grandparent
Agaashiiwiwaad aanikoobijiganag
Young/small great-grandchildren
Awiya ayaawaad aanikoobijigana'
To extend; connect; as in a twine, rope, etc.
Bigo gegoo aabadak ji-aanikesijigaadeg gegoo
Part of an extension; as in a wing of building, adding a block, puzzle piece
Ji-aandatooyan gegoo
Change position of something, move something
Aki agaaming ayaamagak
Land across the water
Aazhoowaya'ii nibiing
Across a body of water, river, lake, etc.
Awiya anami'etood gegoo
One praying
baataa'idiwaad awiyag
Ojibwe belief (as concept) in the possibility of affecting someone's wellness by another's actions, either directly or indirectly
Awiya gegoo gaa-bagosendang ji-izhisenig
Someone hopes
Awiya gegoo doodang ji-bimaaji'idizod
support oneself, make a living
Ishkwaa aanzanaamowin, gibiindanaam
Inhale
Ningoji akiing awiya ayayaad
To be in a certain area, land area
Giin ji-ayaawad awiya, wiin ji-dibenindizosig
own him/her
Awiya gegoo etood akiing ji-nitaawiginig
To plant
aaniin waa-doodang awiya
To make such a plan, policy
Ji-mooshkinatoowan gegoo ji-miinobisig awiya
To push out another from space, place, area, etc.
Ji-ozhigaabawitawad awiya
substitute for someone; take another's place
Gegoo awiya gaa-onendang odinwendamowining
One contemplates, thinks about something
Gaa-inind awiya aadizookewining
trickster, legend
Jibwaa gegoo izhiseg
Ahead of time, beforehand
onzaam onzaamiinowaad awiyag ningoji
pushing out one another from a space, are, location: over population
awiya gegoo gaa-izhigaabawid, memindage gichi-ogimaawining
councillor(s), officials
Aniin ekidod awiya waa-doodang
To realize a plan, policy
Aaniin endoodang awiya ji-bimaadizid
subsistence, survival
Ekidod awiya waa-ani-izhisenig
Foretells
Wiindamawind awiya asemaan ji-miinaad awiyan
Give one tobacco